Hiện nay người Nhật đón năm mới theo dương lịch của Phương Tây. Trước đây người dân xứ sở hoa anh đào cũng đón năm mới theo âm lịch giống Việt Nam và Trung Quốc. Tuy nhiên kể từ năm 1873 đến nay, Nhật Bản chuyển sang ăn tết theo dương lịch nhằm tiết kiệm thời gian cũng như mang lại nhiều lợi ích kinh tế.
Lịch sử ngày Tết ở Nhật Bản
Từ năm 1844 đến ngày 31 tháng 12 năm 1872 (năm Minh Trị thứ 5) người Nhật đón Tết theo lịch Thiên Bảo (天保暦, Tempo reki), đến năm Minh Trị thứ 6 ngày tết của Nhật Bản chính thức chuyển sang ngày 1 tháng 1 theo dương lịch. Nguyên nhân chính của sự thay đổi này là do giới lãnh đạo Nhật muốn thoát ly khỏi ảnh hưởng của nền văn hóa Trung Hoa.
Người Nhật đón tết theo dương lịch
Tuy nhiên mặc dù ăn tết theo dương lịch nhưng người Nhật vẫn áp dụng đếm năm theo cách riêng của mình. Họ sử dụng hệ thống đánh số các năm theo niên hiệu và số năm trị vì của Nhật Hoàng đương thời, cách làm này rất phổ biến trong các form mẫu, giấy tờ ở khắp nơi tại Nhật.
Người Nhật đón tết dương lịch như thế nào?
Vào những ngày giáp Tết, người Nhật tưng bừng đi mua sắm, các cửa hàng và khu trung tâm thương mại luôn tấp nập, nhộn nhịp. Ngoài ra, để chào đón vị thần Toshigami-sama ghé thăm họ dành nhiều thời gian để vệ sinh nhà cửa sạch sẽ.
Sau đó, người Nhật sẽ tiến hành trang hoàng nhà cửa sao cho thật lỗng lẫy từ ngoài vào trong. Họ thực hiện việc này vào các ngày 28 hoặc 30, vì ngày 29 trong tiếng Nhật phát âm gần giống với “hai lần đau” nên họ tránh không làm gì vào ngày này. Họ đặt cây tùng trang trí trước cửa vì theo tín ngưỡng cổ truyền, vị thần Toshigami-sama sẽ hạ giới và trú ẩn trong cây này. Trên các khung cửa họ trang trí các vật phẩm như đồ đan bằng lá màu trắng (tượng trưng cho sự trinh bạch không tì vết), quả quýt (tượng trưng cho sự thịnh vượng), thừng bện bằng cỏ (dâng lên thần linh cầu tài lộc), dải giấy trắng (xua đuổi tà ma).
Lễ hội đón năm mới với nhiều hoạt động đặc sắc
Phụ nữ Nhật Bản sẽ vào bếp chuẩn bị các món ăn và làm bánh Tết. Bánh Tết được làm vào ngày 28 hoặc 30 Tết cùng với các món như ragu khoai sọ, cà rốt, rau xanh để dâng lên cúng thần linh. Cà rốt tượng trưng cho mối quan hệ gắn bó hòa thuận giữa mọi thành viên trong gia đình. Khoai sọ tượng trưng cho sức mạnh đẩy trừ tà khí. Ngoài ra, các món ăn trong dịp Tết còn được làm từ rễ cây ngưu bàng, trứng cá, khoai lang, tảo, hạt dẻ, cá khô với ý nghĩa cầu mong mọi sự tốt lành sẽ đến trong năm mới.
Đêm 30 Tết, cả gia đình người Nhật sẽ cùng nhau ăn bữa cơm tất niên. Đến thời khắc giao thừa, các ngôi chùa điểm 108 hồi chuông để xua đuổi 108 con quỷ sứ. Chủ gia đình sẽ đọc lời chúc mừng năm mới và sau đó cả gia đình sẽ cùng nhau ăn bánh Tết, uống rượu. Người Nhật tin rằng vị thần Toshigami-sama sẽ truyền sinh lực vào bánh Tết, nên sau khi cúng thần linh xong, chiếc bánh này sẽ được phân phát cho tất cả các thành viên trong gia đình cùng thưởng thức.
Người Nhật dành nhiều thời gian để trang trí cho ngôi nhà của mình để đón năm mới
Đối với người Nhật, xuất hành đầu năm là một việc trong đại nên họ sẽ ưu tiên đi lễ chùa cầu may vào ngày đầu tiên trong năm mới. Mỗi năm có một hướng tốt nên người Nhật sẽ đi lễ chùa theo hướng của năm đó. Khi vào chùa mọi người phải rửa tay và súc miệng trước sau đó mới được hành lễ.
Từ mùng 1 Tết của năm mới, người Nhật sẽ đi chúc Tết cấp trên, bạn bè, họ hàng người thân. Họ gọi ba ngày đầu năm mới là “ba ngày chúc tụng”. Theo truyền thống, các gia đình đều chuẩn bị cuốn sổ và bút chì trước cổng. Người đi chúc Tết sẽ ghi địa chỉ vào cuốn sổ với ý nghĩa là đã đến thăm nhà. Người Nhật cũng có phong tục lì xì cho trẻ con để lấy may như các nước châu Á khác.
Ngày tết sôi động trên đất nước Nhật Bản
Một nét đặc sắc trong phong tục đón năm mới của người Nhật là tặng thiệp mừng năm mới. Người Nhật rất chịu khó viết thiệp chúc mừng gửi đến bạn bè, họ hàng để tỏ lòng thành kính và quan tâm. Bưu điện Nhật Bản sẽ giữ thiệp và chuyển phát đến người nhận đúng vào ngày mùng một Tết cùng lời chúc tốt lành.
Hiện nay, Trung Quốc, Hàn Quốc, Viêt Nam vẫn ăn tết theo âm lịch, còn Nhật Bản không giống như các nước Á đông, họ tổ chức đón năm mới theo dương lịch với nhiều hoạt động đặc sắc, ý nghĩa. Nếu bạn là người yêu thích văn hóa, ẩm thực của đất nước mặt trời mọc thì hãy đến với Nhà hàng hải sản Nhật Hatoyama để được đắm mình trong không gian ngập tràn hương vị tết.
